بررسی تطبیقی نگاره های فالنامه شاه تهماسبی و اخبارنامه

در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده و جمع آوری اطلاعات آن به شیوه کتابخانه ای است، به بررسی و تطبیق نگاره هایی از کتاب فالنامه و اخبارنامه پرداخته شده است. در این پژوهش پرداختن و توجه به مضامین با موضوعی مذهبی مورد توجه نگارنده بوده است و نگاره ها براساس شکل گیری تصاویری با مضمون مذهبی مورد تحلیل قرار گرفته اند. یکی از مضامین مهم که همواره مورد توجه نگارگران مسلمانان ایرانی بود، داستان های مربوط به انبیاء و ائمه اطهار بوده است، به طوری که مجموعه ها و کتاب های مصور مختلفی با موضوعات مختلف و در دوره های متفاوت در این زمینه گردآوری شده است. ایران صفوی دوران به اوج رسیدن مذهب شیعه در ایران بوده و شاهان صفوی برای این گونه مضامین مذهبی اهمیت زیادی قائل بوده اند، که این امر می توانسته بر شکل گیری موضوعات مذهبی توسط هنرمندان آن دوره تاثیر گذار باشد. در این پایان نامه به بررسی تاثیر این موضوع در گرایش نگارگران به مضامین مذهبی در دوره های صفوی و قاجار پرداخته شده است. فالنامه شاه تهماسب یکی از کتب مصور دوره صفوی است که شامل داستان های انبیاء است. استفاده از این نوع تصاویر در این دوره، جهت فال گرفتن مردم و یا شخص شاه بوده است. اخبارنامه نیز مثنوی ای است درباره ی قصص پیامبران که در دوره قاجار تنظیم شده است. در این پژوهش به بررسی علائق نگارگران به موضوعات مذهبی در دوره مورد بحث پرداخته شده است. با استفاده از روش توصیفی و تطبیقی ده نگاره مرتبط با داستان های مشترک با مضامین مربوط به انبیاء مورد بررسی قرار گرفته است. این تصاویر از منظر عناصر تصویری، اشتراکات تصویری و موضوعی و میزان ارتباط تصویر با متن مورد تحلیل قرار گرفته است و به صورت تطبیقی مقایسه شده اند. در هر دو کتاب وابستگی تصویر به متن زیاد بوده و نگارگران سعی در باز نمودن عناصر موجود در متن داشته اند. در داستان های مربوط به انبیاء و قصص القرآن در دوره صفوی، هنرمند به مراتب پرداخت دقیق تر و ظریف تر از تصاویر ارائه نموده است، با این تفاوت که این موضوع در دوره قاجار کمرنگ تر شده و هنرمند فقط به پرداخت عناصر اصلی داستان اکتفا نموده است.